Κωνσταντίνος Αντωνίου, φοιτητής ΜΙΘΕ
Ειπώθηκε ότι ο αγνωστικισμός δεν είναι στάση ειλικρίνειας και πως καθιστά το άτομο ανέυθυνο. Δεν έχει να λογοδοτήσει κάπου,δε φέρει καμιά ευθύνη.
Όμως τα πράγματα συγχέονται και κακώς παρεξηγούνται. Υπάρχει ειδών και ειδών αγνωστικισμός, όπως υπάρχει μια στάση ορθότερη απ’τον αγνωστικισμό. Η στάση αυτή ονομάζεται αγνωσία και εννοεί το ίδιο το οποίο έμεινε να εννοεί και ο αγνωστικισμός σήμερα.(όπως έχει επικρατήσει δηλαδή) Όμως είναι λάθος. Οι λέξεις με κατάληξη –ismus στα λατινικά, και –ism αργότερα σε άλλες γλώσσες δίνουν στη λέξη τη σημασία αυτού που έχει μια τάση, που τείνει προς τα κάπου. Οι αρχαίοι ημών μας έχουν δώσει τη λέξη αγνωσία, που κακώς δε χρησιμοποιούμε σήμερα.
Η αγνωσία όπως ανέφερα προηγουμένος διαφέρει κι αυτή. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αγνωσίας. Υπάρχει η αγνωσία αυτών που δεν ενδιαφέρονται για τις αλήθειες ούτε αν υπάρχουν και η αγνωσία αυτών που από κριτική μελέτη και φιλοσοφία κατέληξαν σε μια στάση απέναντι στα πράγματα. Λίγο πολύ αυτά είναι γνωστά και η κοινωνία μας περιβάλλεται από πολλούς αγνωστικιστές ή αγνωστικούς. Μια παρένθεση εδώ. Ο λόγος που τα ξεχωρίζω αυτά τα δύο είναι το γεγονός ότι οι αγνωστικιστές συνειδητά και μη πάντα θα τείνουν προς μίαν κατεύθυνση. Κλασσικό παράδειγμα αυτό της χρήσης του επιχειρήματος από μεριάς τους πάνω σε θέματα θεολογικά ότι θα πιστέψουν αν κάποιος τους αποδείξει την ύπαρξη του θεού. Εδώ κρύβεται και μια διπλή οπτική της τάσης αυτής. Μπορεί να τείνουν προς την πίστη σε έναν θεό και να τους εμποδίζουν κάποιες μονάχα αμφιβολίες ή αλλιώς η απιστία να έχει ριζωθεί βαθιά μέσα τους και η υπόσχεση να πιστέψουν στο μέλλον να είναι απλώς λόγια του αέρα ή ασυνείδητα μια ανακατωσιά στις σκέψεις τους και τις απόψεις τους. Εδώ κλείνει η παρένθεση.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, που σήμερα λίγοι το σκέφθονται και λίγοι το καταλαβαίνουν. Υπάρχει λοιπόν ο άνθρωπος ο πιο κριτικός και ο καθαρά σκεφθόμενος από τους άλλους. Οι πιο σοβαρές συνειδήσεις, που δεν προσανατολίζονται προς μιαν ειδική κατεύθυνση σε ορισμένα θέματα και γνωρίζουν γιατί. Υπάρχει ο άνθρωπος έτσι, που κρατάει μια στάση, ίσως την πιο ειλικρινή και τίμια, ίσως την πιο φυσική απέναντι στον εαυτό του και στη μητέρα Γνώση. Ο άνθρωπος αυτός σέβεται την αξία και τη σοβαρότητα της γνώσης. Είναι έτσι αγνωστικός σε κάποιες περιπτώσεις, όπου πρέπει.
Είναι χαζαμάρα στη βάση του να πείσει ένας άθεος τον πιστό ότι δεν υπάρχει θεός και το αντίστροφο ένας πιστός να πείσει έναν άθεο ότι υπάρχει θεός. Αν ο αγνωστικός είναι ανεύθυνος για τη θέση του, πόσο ανεύθυνη μπορεί να κριθεί η στάση των εν αγνοία αυτών ανθρώπων που ανέφερα; Και δεν το λέγω κοροϊδευτικά, κυριολεκτώ εδώ πέρα. Εν αγνοία! Ούτε το να πιστεύεις ούτε το να μην πιστεέυεις βασίζεται σε κάποια γνώση. Δεν είσαι λογικός άνθρωπος όταν προσπαθείς να αποδείξεις αυτά που υπάρχουν και δεν υπάρχουν πέρα απ’τη λογική σου. Τότε θα γίνεις ο ίδιος θεός.
Προσπαθώντας τώρα να εμβαθύνω αυτόν τον τύπο ανθρώπου που κρατά μια πιο ειλικρινή στάση απέναντι στη γνώση, να σημειώσω ότι δεν τον ενδιαφέρει η απόδειξη κανενός απ’τους δύο, στο παραπάνω παράδειγμα. Και αυτό τον ξεχωρίζει και απ΄τον αγνωστικιστή! Που το ψάχνει βρε παιδί μου. Για ποιό λόγο αυτό; Ένα, γιατί ξέρει κάτι που δε γνωρίζουν εκείνοι, οι «μη αγνωστικοί». Γνωρίζει ότι απόδειξη δεν υπάρχει και δύο, πριν φθάσει στην κορυφή αντιλαμβάνεται τη σαχλαμάρα στη βάση του πράγματος. Πώς θα αποδείξει κανείς κάτι πέραν της συνειδήσεως του με τα εργαλεία της ίδιας της ανθρώπινής του συνειδήσεως; Και ότι υπάρχει και ότι δεν υπάρχει αντίστοιχα. Και αφού δε θεωρεί τον εαυτό του αγνωστικό ούτε καν αγνωστικιστή, ποιά είναι λοιπόν η γνώση την οποία κατέχει και δεν μπορεί να την αποδείξει; Είναι αλήθεια μια μορφή γνώσης αυτό ή μια πίστη απλώς; Και αν αυτός έχει αμφιβολίες παρόμοιες, μήπως η πίστη τον έχει καταβάλει ολόκληρο και τον έχει παραλύσει,αφού συνεχίζει να ακολουθεί τις «αλήθειες» του;
Λοιπόν αν θέλουμε να μιλάμε σοβαρά και με λογική πρέπει να ξεχωρίζουμε την πίστη από τη γνώση. Και μέσα από κριτική εξέταση, μελέτη και φιλοσοφία και φιλτράρισμα των πάντων να καταλήγουμε εκεί που ΄ναι να καταλήξουμε, αφού πρώτα έχουμε μάθει να είμαστε και έτοιμοι για κάθε ταπείνωση και απογοήτευση που μπορεί να μας παρουσιάσει το ταξίδι προς την Ιθάκη. Γιατί όλα ίσως να είναι ταξίδι και Ιθάκη να μην υπάρχει καν για εμάς. Και το ταξίδι, που είναι η γνώση έχει πολλές πίκρες να μας ποτίσει. Όσο πιο γρήγορα το δεχθούμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα καταλήξουμε.
Σε κάποια πράγματα επομένως και καταληκτικά η αγνωσία είναι στάση υπεύθηνη. Ορισμένα είναι πέρα των δυνάμεών μας και της ανθρώπινης φύσης μας. Θα μείνουν πάντα αναπάντητα ερωτήματα, που άλλοι θα τα σεβασθούν, άλλοι θα τα αφήσουν να τους σγαρλίζουν και άλλοι θα τα πιστέψουν τόσο πολύ, που θα ψάχνουν για Ατλαντίδες.
Είναι «αίνιγμα και δώρο» η ζωή. Ή θα είμαστε ευγνώμονες για το δώρο που μας δόθηκε και θα ζήσουμε αρμονικά ή θα αφήσουμε το αίνιγμα να μας τρώει και να ψάχνουμε τη λύση μια ζωή για να λέμε ότι δεν είμαστε αγνωστικοί. Πόσο άραγε ειλικρινές είναι αυτό;
Juvenile Voices 